Friday, December 2, 2022

නරසීහ ගාථා කියන්නෙ මහ පුදුම හැඟීමක්.

නරසීහ ගාථා කියන්නෙ යශෝදරාව විසින්; රාහුල පුතාට තමන්ගෙ තාත්තව බලන්න ඕන කියද්දි. හැබැයි මට හිතෙන විදියට නරසීහ ගාථාවලදි යශෝදරාව පෙන්වන්නෙ රාහුල කුමාරයගෙ තාත්තව නෙමෙයි. යශෝදරාගෙ ස්වාමියාව. ඇයට තමන්ගේ ස්වාමියා ගැන කෑ ගහල කියන්න තරම් මහා හැඟීමක් ඇය තුළ තිබුන ඇති.

ගැහැණියකගේ හිතේ තමන්ගෙ ස්වාමියා රූප කාය ගැන තියෙන හැඟීම! ඒක සමහරවිට පැරණි භාරතයේ පුරුෂ මූලික සමාජය තුළ දෙවැනි වූ කාන්තාවක් තමන්ගෙ ස්වාමියා ගැන හිතන විදිය වෙන්නත් පුලුවන්. සමහරවිට රාජකීය කුටුම්භයක් තුළ හෝ අද පවා මධ්‍යම පාන්තික නාගරික ගැහැණියකට තමන්ගෙ ස්වාමියා ගැන තියෙන ආදරණීය හැඟීම වෙන්න පුලුවන්. සමහරවිට රාජකීය පුරුෂයෙක් ගැන පුරාතන භාරතය තුළ තිබුන ආකල්පය වෙන්න පුලුවන්. ඓතිහාසික මිනිසකුගේ මහා අඛ්‍යානයක් අපි මොන විදියට පරිකල්පනය කරත් ඒක අසම්පූර්ණයි. ඒ අසම්පූර්ණ බවේ හෙවනැල්ල තියාගෙනම මේ නරසීහ ගාථා ගැන මට එහෙම හිතෙනව. ඔව්! ඒක තමන් ප්‍රාණසමව ආදරේ කරන ස්වාමියා ගැන තිබුන අප්‍රමාන හැඟීමක්.

මේ වචන, යෙඳුම් මාරම ලස්සනයි. මේ සියල්ල එකතු වෙලා එන හැඟීම! ඒක කියල නිමක් කරන්න බැහැ.

මගේ ස්වාමියා, චක්‍ර, චාමර සහ ඡත්‍ර ලකුණු සහිත යුතු රන්වන් පා, මනහර දික් විලුඹ, දිගු, තුඟු නාසය, එදිනම උපන් වසු පැටවකුගේ වගේ ඇස්, දේදුන්න වගේ දෙබැම, යන සියල්ල එක් වුන පුන්සඳක් වගේ මුහුණක් තියෙන කෙනෙක්.

මගේ ස්වාමියා, මනාව වටකුරු පිරුණු සුමට ගෙල, සිංහයෙකුගෙ වගේ හනුව, රන්පටත් වගේ සුපහන් නළල, නළල මැද පිහිටි ඕෂධී තාරකාවක් වගේ ඌර්ණ රෝමය, අඳුන් වැනි තද කළු හිස කෙස්, උඩු සහ යටි ඇන්දෙ සමව පිහිටි දත් හතලිහ, රත්හිරියල් වගේ රත් පැහැති දිව, රන්වන්, සියුමැලි, පියකරු හමේ පැහැය තියෙන, ඉතා සිනිඳු, ඉතා ගැඹුරු, ඉතා මිහිරි හඬක් තියෙන කෙනෙක්.

මගේ ස්වාමියා, ඉහළම කුලය වුන ශාක්‍යය කුලයෙ ඉපඳුන, මත් වුන අතෙක්ගෙ ගමන වගේ ගමනක් තියෙන, තරු සිය දාස් ගණනක් පිරිවරාගෙන අහසේ තියෙන හඳ වගේ මිනිස්සු ගොඩක් පිරිවරාගත්ත කෙනෙක්.

තමන්ගේ ආදරණීය ස්වාමියාගේ සිරුර පමණක් වර්ණනා කරල යශෝදරාව නිකම්ම ඉන්නෙ නැහැ. ඇය තමන්ගෙ ස්වාමියාගේ මානසික ගුණාංගත් එකින් එක කියනව.

මගේ ස්වාමියා, දෙව්මිනිස් හැමෝටම ප්‍රිය උපදවන කෙනෙක්, සීලයෙන්, සමාධියෙන් පිරිච්ච හිතක් තියෙන කෙනෙක්,  ලෝකෙටම යහපත සලස්වන්න ආපු කෙනෙක්.

මේ තියෙන්නෙ යශෝදරාව තමන්ගෙ ස්වාමියාව වර්ණනා කරන විදිය. අපේ ගැහැණුත් ආස කරන්නෙ ශාරුඛ්, සල්මාන්, වගේ කෙනෙක්ට. සමහරවිට තමන්ට ඉන්න කැහැටු ගැහැන හෝ ආදරණීය ස්වාමියාගේ පෞරුෂය ගැන මේ වගේ හැඟීමක් තියෙන්නෙ. එදා රාහුලවත් මාළිගාවෙ තියාගෙන තනිවම හිටිය යශේදරාට තමන්ගෙ ස්වාමියා ගැන හිතුන විදිය සාහිත්‍ය විසින් දකින්නෙ එහෙම.

මේ ශරීර හැඬ එකින් එක ගැන වෙන වෙනම හිතද්දි, මේ ගුණාංග ගැන වෙන වෙනම අරන් හිතද්දි මේ සාහිත්‍යමය වර්ණනාව කොච්චර ලස්සනද කියල හිතෙනව. එදා යශෝදරාට මේ වගේ හැඟීමක් තියෙනව කියල තව කවුරුහරි හිතන එක මොන තරම් ලොකු පරිකල්පනයක්ද?

මේකෙ චමත්කාරජනක බව නරසීහ ගාථා ඇහෙද්දි දැනෙනව. ඔබට පාලි වචන තේරුම් ගන්න අපහසු වුනත් ඒ ලස්සනට යොදල තියෙන භාෂාත්මක යෙදුම් මොන තරම් පරිපූර්ණද කියල අහල බලන්න. මේ භාෂාත්මක යෙදුම් තුළ මොන තරම් අර්ථ ප්‍රකාශ කරනවද? මේ වචන වල තියෙන සාහිත්‍යමය රස දවසකින් කතා කරල ඉවර කරන්න බැරි තරම්. නරසීහ ගාථා කියන්නෙ මහ පුදුම හැඟීමක්.

මත්ත ගජින්ද විලාසිත ගාමි - මත් වූ හස්ථියෙකුගේ බඳු ගමන් ඇති.
පුණ්ණ සසංක නිභෝ මුඛ වණ්ණෝ - පුන්සඳක් වගේ පැහැයෙන් බබලන මුහුණ.
ඕසධිපණ්ඩර සුද්ධ සුඋණ්හෝ - ඕෂධී තාරකාව වැනි ඌර්ණ රෝමය.

සිනිද්ධ සුගම්භිර මන්ජු සුඝෝසෝ - සුසුනිදු ගැඹුරු, මිහිරි තෙපුල්.


-ගුරුගොඩ සිරිවිමල-



10 comments:

  1. නරසිංහ ගාථා වල මුලාරම්භය කුමක්ද පොඩි හාමුදුරුවනේ?

    හේෂාන් දමින්ද

    ReplyDelete
    Replies
    1. ඒ ගැන දැනුවත් නැහැ. මූලාශ්‍රය ගැන උගතකුගෙන් විමසා බැලිය යුතුයි. සොයා බලා අදහසක් කියන්නම්

      Delete
  2. "මත්ත ගජින්ද" / 'මත්ත' - නියම, කියන අර්ථය නෙමේද ඔතනට එන්නෙ

    ReplyDelete
    Replies
    1. ඒ ගැන ටිකක් හිතන්න අවශ්‍යයි. නමුත් දැනට පරිවර්තනයෙ වෙන්නෙ මෙහෙම තමයි. ගජින්ද කියන නාම පදය එක්ක හිතුවම මත් වූ කියන අර්ථය නිවැරදියි මම හිතන විදියට.

      Delete
  3. නාමරූප හෙවත් ද්‍රව්‍ය හා ශක්තිය
    ==========================

    නාමරූප පිළිබඳ බුද්ධ දේශිතය විශ්වය පිළිබඳ ඉතාම ගැඹුරු විවරණයක් ලෙස ගත හැකියි. මෙම වචනය පමණක් ම මේ ලෝකය කුමක්දැයි අර්ථකථනය කර ගැනීමට යොදාගත හැකි මොඩලයක් වේ. වචන දෙකක් ලෙස පෙනුනද බුදුන් වහන්සේ මෙය නිරන්තර ව යොදාගෙන ඇත්තේ තනි වචනයක් ලෙසයි. ඊට ප්‍රබල හේතුවක් තිබෙනවා.

    සරලව ගතහොත්, බුදුදහමට අනුව, නාම (name) යනු මනෝමය ලක්ෂණ වන අතර, රූප (form) යනු භෞතිකමය ලක්ෂණයන්ය. බුදුදහමට අනුව එම ආකාර දෙක එකතුවෙන් පුද්ගලයා නිර්මාණය වී ඇත.

    බුදුදහම නිවන ඉලක්කගත කර තිබෙන හෙයින්, එනම් බුදුන් වහන්සේට භෞතික විද්‍යාඥයෙකු වීමට අවශ්‍ය නොවූ බැවින්, මෙම ඉගැන්වීම් අපගේ පොදු භෞතික ලෝකය න්‍යායගත කිරීම සඳහා යොදා ගත්තේ නැහැ. එහෙත්, පුද්ගල යථාර්ථය අරමුණු කළ මෙම ඉගැන්වීම් පැහැදිලිව ම ලෝකය තේරුම් ගැනීම සඳහාත් යොදාගත හැකිබවට විවාදයක් නැහැ. මන්ද මේ විශ්වයේ ඕනෑම කුඩා අංශු නියැදියක සමස්ත විශ්වයම අඩංගු නිසායි.

    නාම ලෙස බුදුන් වහන්සේ මෙහි උගන්වන්නේ, ශක්තිය (energy) බව අපට පැහැදිලි ව ගත හැකියි. රූප යනු, ඒ අනුව, ද්‍රව්‍ය (matter) වේ. ඇල්බට් අයින්ස්ටයින් විසින් භෞතික විද්‍යාවට සිය පෙරළිකාරි විශේෂ සාපේක්ෂතාවාදය හඳුන්වා දෙන විට භාවිත කර ඇත්තේ, ඉහත බුදුදහමේ එන නාමරූප පිළිබඳ සංකල්පය බව ම බව මේ අනුව සිතිය හැකියි. ඉන් අදහස් වන්නේ, ඔහු එය බුදුදහමින් කොපි කළ බව නොවේ. අයින්ස්ටයින් විසින් තම ගුරු Ernst Mach හරහා බුදුදහම දැනගෙන සිටි බව වෙනම කතාවකි.

    නාමරූප යනු බුදුදහමට අනුව දෙකක් වෙමින් ම එකක් ලෙස ද, එකක් වෙමින් දෙකක් ලෙස ද ක්‍රියාත්මක වන ද්විරූපතාවකි. එනම් එක ම යථාර්ථයක දෙවිදියක පෙනීසිටීමකි. ඒ අනුව, නාමය රූපය බවටත් රූපය නාමය බවටත් පෙරළි⁣ය හැකිය. ⁣මේ දෙක එක වචනයක් ලෙස යොදා ගන්නේ, ඒ දෙක එකිනෙක මත යැපෙමින් පවතින හෙයිනි. එනම් මේ දෙකින් එකකට හෝ ස්වාධීන පැවැත්මක් නැත. එකක් අනෙක මත යැපේ. සැරියුත් හිමියන් විසින් මීට දුන් උදාහරණයක් නම් එකිනෙකට හේත්තු කර තිබෙන දරමිටි දෙකකි. එක් දර මිටියක පවා එය මිටියක් වී තිබෙන්නේ, ඒ තුළ ඇති දර කෝටු සමූහයක් නිසාය. ඒ අනුව, නාමය තේමේ ද විවිධ හේතුඵල මත ක්‍රියාත්මක වෙමින්, එය, තවත් එකක් මත, එනම් රූපය මතද යැපේ. මින් පැහැදිලි වන්නේ, මේ දෙක ම එකිනෙක බවට පත්වෙමින් පවතින බවයි. අයින්ස්ටයින්ගේ සුප්‍රසිද්ධ සමීකරණයේ matter සහ energy එකිනෙක බවට පත්වන්නේ ද මේ අනුවයි. එනම් වරක් එය ද්‍රව්‍ය ද, තව වරක් එය ම ශක්තිය ද වේ.

    අපගේ ශරීරය තුළ මෙන්ම එහි ම දිගුවක් වන මහා භෞතිකය තුළ ද ආලෝකයේ වේගයෙන් සිදුවන ගැටීම් (collision) නිසා ශක්තිය නිපදවී ශරීරය සජීවිව පවතී. අප ආස්වාස කරන ඔක්සිජන් එම දැවීමට අවශ්‍ය ඉන්ධන සපයයි. අප මියයන්නේ තවදුරටත් අපට දැවීමට අවශ්‍ය මූල ද්‍රව්‍ය අහිමි වූ විටයි. සූර්යා පවා යම් කලක මිය යන්නේ ඊට අනුවයි. පූර්ණ වශයෙන් දැවී ගිය අඟුරු නැවත පිළිස්සිය නොහැකියි.

    කාලය යනු ඉහත ගැටීම තුළ හුදු සම්මතයක් පමණක් බව දැන් අපට වැටහිය යුතුය. මන්ද මේ ගැටීම කාලය ඉක්මවා සිදුවන හෙයිනි. පස්වැනි සියවසේ විසූ බෞද්ධ දාර්ශනික භික්ෂූවක් වන නාගර්ජුන විසින් සිය මූලමාධ්‍යමිකකාරිකා නම් සුප්‍රකට කෘතියේ අතීත වර්තමාන අනාගත යනුවෙන් කාල බෙදීමෙහි පදනම් විරහිත බව වෙනම පරීච්ඡේදයකින් ම දක්වා ඇත. වර්තමාන පටන් ගැනෙන්නේ කොතනද යන්න ඔබට සිතිය හැකි ද? එය සිතන විට ම ඔබ අතීතයට ගොස් අවසන්ය. අප භාවිත කරන සම්මත කාලයට එම සූක්ෂම ක්‍රියාවලිය හසුකරගත නොහැක. අයින්ස්ටයින් මෙය time dilation ලෙස දක්වා ඇත.

    ReplyDelete
  4. රසික සූරියආරච්චිගේ අම්මා මැරුණම නිවන් සැප ලැබේවා කියලා දැන්වීම් ගැහුවේ ඇයි? නාකි උන්දා නිවන් නොයයි කියලා සැක හිතුනද? අනික බෝර්ඩ් ගැහුවා කියලා නිවන් යනවද? අනික් උන් කරන දේ තමුනුත් කරන්නේ ඇයි? ඕකට විරුද්ධ වෙන්න තිබ්බනේ. වෙන උන් ඔහොම කරද්දී ඒවා විවේචනය කරන මිනිහා තමුන්ගේ අම්මා මලාමත් එහෙම තමයි කරන්නේ.

    මේ පින්තුරය රසික ෂෙයාර් කර ඇති නිසා මම ප්‍රශ්නේ ඇහුවේ. අනික දු දරුවන් මේක හදලා තියෙන්නේ කියලා යටින්ම දාලත් තියෙන්නේ. ඒ කියන්නේ රසිකත් ඇතුළුව.
    මේවා ගැහුවා කියලා නිවන් යනවද? ෆේස්බුක් එකේ ෂෙයාර් කළා කියලා? කොහෙද නිවන තියෙන්නේ? අමන කම නිසා කරන වැඩ.

    නිවන් සැප ලැබේවා

    ReplyDelete
  5. This comment has been removed by the author.

    ReplyDelete
  6. https://i.postimg.cc/5y1nwk1X/mds.jpg

    ReplyDelete