දුර සිට සුවඳ බලමි.

අද ආදරවන්තයින්ගෙ දවස. ආදරය කියන වචනෙ තරම් මේ ලෝකෙ කතා කරපු තවත් වචනයක් නෑ කියල මට හිතෙනව. මොනමආකාරයකින් හරි ආදරය කියන වචනය හැම ක්ෂේත්‍රයකම භාවිත වෙනව. සාහිත්‍යයෙදි, දේශපාලනයෙදි, සංස්කෘතියෙදි, මේවගේ හැම සමාජ ක්ෂේත්‍රයකම ප්‍රාණ වායුවක් වගේ ආදරය පවතිනව. ලෝකය පුරාම එහෙමයි. උපතේ සිට මරණය දක්වාම අපිආදරයේ විවිධ ස්වරූප අත්විඳිමින් ජීවත් වෙනව. 

ලෝකෙ පුරාම බොහෝ අය ආදරය ගැන විවිධ නිර්වචන ඉදිරිපත් කරනව. ඒක විවිධ වූ අන්ත දෙකක පවතින දෙයක්. ඒ කිව්වෙආදරය හොඳයි හෝ නරකයි කීම ඒ නිර්වචන වල ප්‍රධාන අරමුණ වෙනව. ආදරයේ ස්වභාවය ගැනත් විවිධ නිර්වචන ඉදිරිපත්වෙනව. කොහොම වුනත් දර්ශනයෙන්, තර්කනයෙන් හෝ සරළ සංවේදී සීනි බෝල තැවරමක් වැනි අදහසකින් ආදරයේ ගුණයහෝ ස්වභාවය නිර්වචනය කරන්න බෑ කියල මට හිතෙනව. ආදරය කියල දෙයක් මේ ලෝකෙ ඇත්තෙන්ම තියෙනව. නමුත් ඒකටනිර්වචන දෙන්න හරි අමාරුයි. මොකද ආදරය මෙන්න මේ විදියට කළ යුතුයි කියල කොහේවත් විශේෂ ලියවිල්ලක් නෑ. ඒකටනිර්ණායක නෑ. හැම මනුස්සයෙක්ම එකිනෙකාට ආදරය කරන පිළිවෙල හරි වෙනස්. 

මම අද ඊයෙක කියවල ඉවර වුන නවකතාව “භේරුණ්ඩ කඳැල්ල” ඒකෙ ජිනපේම හා නාමලී කියන නවකතා චරිත දෙක ආදරයකරන විදියක් තියෙනව. ඒක හරිම අමුතුයි. ජිනපේමගෙ ආදරය ලබන්නෙ නාමලී. නාමලී ආදරය කරන්නෙ ජිනපේමට සහඋපනුවන්ට. උපනුවන් ආදරය කරන්නෙ එයාගෙ බිරිඳ වුන සුරම්‍යාට නෙමෙයි නාමලීට. සුරම්‍යා ආදරය කරන්නෙ උපනුවන්ටනෙමෙයි උපනුවන්ගෙ ගෝලයෙක් වුන රවින්දට. රවින්ද සුරම්‍යාට ආදරය කරල කාලයක් ගියාම සුරම්‍යා වයස කෙනෙක් නිසා සහතවත් ගත හැකි දෙයක් නැති නිසා (?) සුරම්‍යාව අතහැරල; එයාගෙම යුනිවර්සිටි එකේ එයාට වඩා ගොඩක් වයසින් අඩුශිෂ්‍යාවක් එක්ක ආදරය කරනව. නවකතාවෙ ප්‍රධාන චරිතයක් වුන වරුණ හේමපාල එයාගෙ බිරිඳට ආදරය කරන්නෙ නෑ. එයාටවඩා වයසින් ගොඩක් අඩු නන්දිතාට ආදරය කරනව. නන්දිතා කීප දෙනෙක්ටම ආදරය කරල ඒ සේරම ඉවර කරල දාල වරුණහේමපාල එක්ක ලිවින්ටුගෙදර් ආදරයක් පවත්වාගෙන යනව. වරුණගෙ වයිෆ් තව කෙනෙකුට ආදරය කරනව. වරුණගෙත්  නිත්‍යානුකූල වයිෆ්ගෙත් දරුව වුන මධුමතී ආදරේ කරන්නෙ තව විවාහකයෙක් වුන කසුන්තට කසුන්ත එයාගෙ වයිෆ්ට ආදරේ නෑ. කසුන්ත මධුමතීවත් රවටනව. ඒක රාගික ආදරයක්. අන්තිමට මධුමතී නන්දිතා කියන ඇයගෙ පුංචි අම්මගෙ හොඳම යාළුව වුනරාහුල් ව විවාහ කරගන්නව. 

මේ කතාව ආදරය විවාහය එක්ක පටලවගත්ත; මුළු ජීවිතයම එකට එක්ව ගමන් නොයන මිනිස්සු ගොඩකගෙ ජීවන කතාවක්. එයාලගෙ සිතුම් පැතුම් වෙනස්. කොටිම්ම කිව්වොත් තමන්ගෙ සැමිය එක්ක නිතරම රණ්ඩු වෙන සුරම්‍යා ගිහිල්ල නතර වෙන්නෙත්එයාට නොගැලපෙන අදහස් තියෙන කෙනෙක් එක්ක. එතන අන්තිමේ ඉතිරි වෙන්නෙත් හිස්තැනක් විතරයි. මේ නවකතාවෙහම්බෙන හැම චරිතයක්ම යම් අන්තවාදී අල්ලාගැනීම් ටිකක නිමග්න වෙලා සිටීම මිසක් වෙනත් විශේෂ ආදරයක් ඒ අය තුළතිබිල නැහැ. වරුන කවමදාවත් නන්දිතාට කරපු ආදරය තරමින් තමන්ගෙ බිරිඳට ආදරය කරන්නෙ නෑ. ඒ බිරිඳ තමන්ගෙ දෙවනසැමියට තරමින් වරුනට ආදරය කරන්නෙත් නෑ. නාමලීත් එහෙමයි. නන්දිතා විතරයි ටිකක් නිදහස් ජීවිතයක් තුළ තමන්ගෙඅනන්‍යතා බලෙන් හරි රඳවාගෙන වරුණ එක්ක ආදරය පවත්වාගෙන යන්නෙ.  මම හිතන්නෙ මිනිස්සු තමන්ට දැනෙන තැන නතරවෙලා ඉන්නවනම් එතන තමයි ආදරය තියෙන්නෙ. එහෙම ආදරයකට අපට නිර්වචන සපයන්න බෑ. නමුත් මම ආදරය ගැනනිර්වචනයක් නොවන වචන කිහිපයක් දක්වනව. 

ගැලපීම් සීයට සීයක් සමාන වුන මිනිස්සු මේ ලෝකෙ නැහැ. ආදරයකදි මම හිතනව නොගැලපීම් නොගැලපීම් ලෙසම පිළිගනිමින්එකිනෙකා අතර තියෙන විවිධත්වය තේරුම් ගැනීම තමයි සතුටු වෙන්න තියෙන එකම විදිය. නොගැලපීම් ගලපවා ගැනීම නොවෙයිආදරය. ගැලපෙන්න උත්සාහ කිරීම නෙමෙයි ආදරය. මිනිස්සු ආදරය කියල බොහෝ විට තෝරාගන්න උත්සාහ කරන්නෙ තමන්වගේ හිතන පතන කෙනෙක්. තමන්ට නිදහස දෙන කෙනෙක්. ඇත්තෙන්ම මිනිස්සු තමන් පර්ෆෙක්ට් නොවුනත් තමන්ගෙ පාට්නර්වපර්ෆෙක්ට් කෙනෙක් වීම බලාපොරොත්තු වෙනව. එහෙම අය මම අහන්නෙ මේ ලෝකෙ ඉන්න පුළුවන්ද? මම හිතනවා අපි මේආදරය ආදරය කියල වැළඳගන්න හදන දේ තුළම දුක වැඩියෙන් උරුම වෙනව කියල. ලිංගික අනන්‍යතා, ආගමික අනන්‍යතා, ජාතික අනන්‍යතා මුල් කරගෙන; තව තව නීති රාශියක් පිරිමියා සහ ගැහැණිය අතර බෙදා ගනිමින් කරන හරි අමාරු ආදරේ! ඒකට අපි හුරු වෙන්න ඕනද? ඒක මට තේරෙන්නෙ නැහැ. 

කොහොම නමුත් මම මුලින් කිව්ව වගේ ආදරය කියල දෙයක් මේ ලෝකෙ තියෙනව. ආදරය කරන නිශ්චිත විධියක් පමණයිනැත්තෙ. අනන්‍යතා තුළ දෙන්නෙක්ට සතුටු වෙන්න පුළුවන් කාරණා තියෙනවනම් ඒ දෙන්න ගැලපෙන අය කියල මම හිතනව. ඒඅනන්‍යතා ඇතුළෙ මම ගොඩක්ම ආස කරන්නෙ තමන්ගේ අනෙකාට නිදහස දීම කියන කාරණය. ඒක ආදරයකදි ගොඩක් වැදගත්වෙනව. තමන් තමන් වීම අනෙකා අනෙකා වීම තුළ තියෙන විවිධත්වයට ගරු කිරීම තමයි ආදරය. ඒ ආදරය තුළ ඇතිවෙන පලමුගුණය තමන් තමන්ට ආදරය කිරීම. තමන්ට ආදරය කරන කෙනෙක් අනෙකාට ආදරය කරන එක නවත්වන්නෙ නෑ. අනෙකාව කඩාවඩා ගන්න උත්සාහ කරන්නෑ. අනෙකාගේ විශ්වාසය පළුදු කරන්නෙ නැහැ. අනෙකාව ආරක්ෂා කරන, අනෙකාව රැක බලාගන්න, අනෙකාට ඇහුන්කන් දෙන, අනෙකාව තකන එකට තමයි ආදර කියන්නෙ. තැකීම, සැළකීම, ගෞරව කිරීම කියන දෙයට එහායින්හෝ මෙහායින් ආදරය කියල දෙයක් පවතින්නෙ නැහැ. 

අතහැරීම්, අල්ලාගැනීම්, ඇතුලත් දුක - සැප, නින්දා - ප්‍රශංසා, ලාභ - අලාභ, යස - අයස මේ හැමදේම අපිට ආදරය කරද්දිඅත්විදින්න පුළුවන් වෙනව. නිදහසේ පිපෙන්න දෙන එක තමයි ආදරය. ආදරයෙදි හැමවෙලාවකම මලක් වෙන්න හදන්න එපා. අනෙකා මලක් ලෙස දකින්නත් එපා.  ඊර්ෂ්‍යාව, තරහව, කරුණාව මෛත්‍රිය මේ හැමදේකින්ම යුක්ත ලේ මස් ඇට නහර ඇතිමිනිස්සු වෙන්න. 

 

න හරාමි 

න භඤ්ජාමි

ආරා සිඞ්ඝාමි වාරිජං

සුවඳ හොරා රැගෙන නො යමි. ඇසුරු ද නොකරමි. දුර සිට සුවඳ බලමි.

 

- ගුරුගොඩ සිරිවිමල -