සපත්නීරෝෂයක්

මේ දිනවල ITN එකේ ටෙලිකාස්ට් වෙන ටේක් කෙයාර් ටෙලි නාට්‍යයේ අලුත් තේමා ගීතයක් රිලීස් වෙලා තිබුන. ටේක් කෙයා නාට්‍යයේ තියෙන වෙනස් බව නිසා සහ ටෙලි නාට්‍යමය ගුණය නිසා මම ඒක නොවරදවාම බලනව. ටෙලි නාට්‍යයට ගැලපෙන ලස්සන තේමා ගීතයක් නිසා ඒ ගැන ලියන්න හිතුන.

“සපත්නීරෝෂයක්” මේ ගීතය ලියල තියෙන්නෙ අභිෂේකා විමලවීර. ගායනය ඇය සහ නන්දා මාලනිය. ඇත්තටම මොකද්ද මේ සපත්නීරෝෂය? සපත්නීරෝෂය කියන්නෙ බෞද්ධ සාහිත්‍යය තුළ කීප තැනකම අහන්න ලැබෙන වචනයක්. ඒ වගේම මනෝවිද්‍යාව තුළත් මේ වචනයට ලොකු තැනක් ලැබෙනව.

සපත්නීරෝෂය කියන වච්‍යාර්ථය ගැන කතා කරද්දි පාලියෙහි එන “සපත්නී” කියන වචනය කතා නොකරම බැහැ. “සපත්නී” යන්නෙන් අර්ථවත් වෙන්නෙ “සැමියාගේ අනිත් බිරිඳ” ඒ වගේම සපත්නී රෝෂය කියන්නේ  “සැමියාගේ අනික් බිරිඳ පිළිබඳව පළමු හෝ අනෙක් බිරිඳට ඇතිවන ඊර්ෂ්‍යාව/ ක්‍රෝධය/ වෛරය” මේ ගැන අපේ හිතවත් විද්වතෙකු සමඟ කතා කරපු වෙලේ මේකට ඉංග්‍රීසි භාෂාවේ “Sexual jealousy - ලිංගික ඊර්ෂ්‍යාව” යන පදය ගැලපෙන බව. සපත්නීරෝෂය යන්නට ලිංගික ඊර්ෂ්‍යාව යන්න ඉතා සමීප වෙන බව හිතන්න පුලුවන්. නමුත් ලිංගික ඊර්ෂ්‍යාව පුරුෂයන් හා සමලිංගික පිරිමි, ගැහැණු තුළ පවා තිබෙන දෙයක්. ඒ වගේම සාමාන්‍යය ගැහැණු පිරිමින් තුළ නිරතුරුවම දකින්න ලැබෙන දෙයක්.

පතිනිය කියන සංකල්පය ආගමික හා සමාජීය අර්ථයෙන් ලිංගික ඉතිහාසය පුරාම භාවිත වෙලා තියෙන්නෙ පිරිසිදු වූත් පවිත්‍ර වූත් සංකල්පයක් විදියට. විවාහය හෝ ප්‍රේමය තුළ එය දෙදෙනෙකු අතර පමණක් පවත්වාගෙන යා යුතුයි. නමුත් ඉතිහාසය සිට අද දක්වා රජවරු, සිටුවරු, සාමාන්‍ය මිනිසුන් පවා මෙම සංකල්පය බිඳ දානව. සමාන පතිනියන් සමඟ බැඳුණු ආදර කතා, ශෝක කතා, උපමා කතා, උපදේශ කතා හැම සාහිත්‍යයකම ප්‍රබන්ධමය වශයෙන් ගොඩනැගිල තිබෙන්නෙ ඒ නිසයි. කෙසේවෙතත්, මේ සපත්නීරෝෂය කියන්නෙ සෙක්ෂුඅල් ජෙලසි එකකට වඩා තරමක් භයානක, සංසාරෙ පුරාම අරගෙන යන්න පුලුවන් තරමෙ වෛරයක්.

බෞද්ධ සාහිත්‍යයේ සිංහල ජාතක කතා තුළ මෙම සපත්නීරෝෂය පිළිබඳව කියවෙන ප්‍රසිද්ධ කතාවක් තමයි ඡද්දන්ත ජාතකය. ඡද්දන්ත ජාතකයෙදි  චූල සුභද්‍රා සහ මහා සුභද්‍රා කියන ඡද්දන්ත ඇතාගේ බිරින්දෑවරු අතර චූල සුභද්‍රාට හට ගන්න තරහව සහ ඊර්ෂ්‍යාව සපත්නී රෝෂයට හොඳ උදාහරණයක්. 

ඡද්දන්ත ඇතා කියන්නෙ ඇතුන් අටදහසක් පමණ කණ්ඩායමක නායකයෙක්. මේ ඇතාට බිරින්දෑවරු දෙදෙනෙක් ඉන්නව. මහා සුභද්‍රා සහ මහා සුභද්‍රා තමයි මේ බිරින්දෑවරු දෙදෙනා. මේ තිදෙනාම හොඳින්, ආදරයෙන් ජීවත් වෙනව. එක දවසක ඡද්දන්ත ඇතා මේ බිරින්දෑවරු දෙදෙනාම එක්ක ස්නානය සඳහා විලකට යනව. ඒ විල ලග විශාල සල් ගහක් තිබුන. ඡද්දන්ත ඇතාට හිතුන සෞන්දර්යාත්මක විදියට තමන්ගෙ හිතේ මේ ඇතින්නියන් දෙදෙනාට තියෙන ආදරය පෙන්වන්න. එහෙම හිතාගෙන සල්ගහේ මල් බරවෙලා තිබුන අත්තක් තමන්ගෙ හොඬ වැලෙන් තල්ලු කරල මේ දෙන්නගෙ ඇගට වැටෙන්න සලස්වනව. හැබැයි මේ වෙලාවෙදි තමන්ගෙ ලග හිටිය චූල සුභද්‍රාගේ ඇගට වැටෙන්නෙ සල් ගහේ වේලිලා තිබුන කොළ දඬු දිමි ගොටු ආදිය.

මේ සිදුවීම ගැන සිහියෙන් ඉන්න චූල සුභද්‍රාට හිතෙනව ඡද්දන්ත ඇතා වැඩියෙන්ම ආදරය කරන්නෙ මහෙ සුභද්‍රාට කියල. එතනින් හටගන්න ඊර්ෂ්‍යාවෙන් සෑම දිනකම සිද්ධ වෙන ඇතාගෙ ආදර සංග්‍රහ හැමදෙයක් තුළම චූල සුභද්‍රාට අඩුපාඩුවක් පේන්න ගන්නව. මේ නිසා දිනෙන් දින වැඩිවෙන චූල සුභද්‍රාගෙ ඊර්ෂ්‍යාව වෛරයක් බවට පෙරලෙනව. සුභද්‍රාගේ මේ වෛරයේ තරම කොච්චරද කියනවනම් ඇය මැරණය ප්‍රාර්ථනා කරේම මරණින් මතුව මිනිස් භවයක ඉපදිලා මේ ඇතාගෙන් පලිගන්න හිතාගෙන. ඒ ප්‍රාර්ථනාව තමයි යම් දවසක මිනිස් භවයක් ලබල, ඒ භවයෙදිම බරණැස් රජතුමාගේ බිරිඳ වෙලා දොළදුකක් ඇතිවෙලා ඒ දොළදුක තුළින් ඇයගේ වෛරය සංසිදුවා ගැනීම. ඇය ඒ පැතුම ඒ ලෙසින්ම ඉශ්ඨ කරගන්න සමත් වුනා.

මේ කතාවෙදි සපත්නීරෝෂයෙන් යුතු ස්ත්‍රියක් ක්‍රියා කරන්නෙ කොහොමද කියන කාරණය ජාතක කතාකරුවා පැහැදිලිව කියා දෙනව. සපත්නී රෝෂයක් හිතේ හටගත්තම ඒ ස්ත්‍රියට තමන්ගේ ස්වාමියා කරන යහපත් දෙය පවා වැරැද්දක් විදියට දකිනවා. ඇය ඇයට තියෙන ආර්ථික මට්ටම, සමාජ බලය අනුව ඒ හැමදේම පාවිච්චි කරන්නෙ ස්වාමියා නසන්න.

ඒ වගේම සපත්නීරෝෂය ගැන කතා පුවත් සූත්‍ර පිටකයේ පේතවත්ථුවේ පඤ්චපුත්‍රඛාදක, සත්තපුත්‍රඛාදක වත්ථුවලත් සඳහන් වෙනව. 

මේ ගීතය තේමා ගීතය බවට පත්වෙන්නෙ ටේක් කෙයාර් කියන ටෙලි නාට්‍යයෙ. ඒ නාට්‍යයේ කතාවට අනුව සැමියාට නිත්‍යානුකූල බිරිඳක් සහ අමතරව රැකියා ස්ථානයේ පහළ සේවිකාවක් සමඟත් ඇසුරක් පවතිනව. මේ සැමියා සහ නිත්‍යානුකූල බිරිඳ අතර දැඩි ආදරයක් තිබුනත් දෙදෙනාම දරුවන් නොමැතිකම නිසා හිත්තැවුලෙන් පසුවෙන දෙදෙනෙක්. දරුඵල ලබන්න විවිධ උපක්‍රම භාවිත කරන දෙදෙනෙක්. මල් පහන් පූජා කරල, දෙවියන්ට කියල, දෙවියන්ගෙන් ඉල්ලල ලිංගිකව එක්වන දෙදෙනෙක්. ඒකාකාරී ලිංගික ජීවිතයක් ගත කරන දෙදෙනෙක්. නමුත් සැමියා සියල්ලටම අමතරව රැකියා ස්ථානයේ තමන්ගෙ පෙම්වතිය එක්ක ආදරය විදිනව. විශේෂයෙන්ම ලිංගික තෘප්තියක් ලබනව. මේ හේතුවෙන් පෙම්වතියට දරුවෙක් ලැබෙන්න යනව. මේ සියල්ලම අතර මැද මේ සම්බන්ධය නිත්‍යානුකූල බිරිඳට දැනගන්න ලැබෙනව.

බිරිඳගේ හිත පෑරෙනව. රිදෙන්න ගන්නව. නමුත් ඇය එය දරාගන්නව. දරාගෙන ඉදිරි ප්‍රශ්නවලට මුහුණ දෙන්න තීරණය කරනව. සැමියාගේ ගැබ්බර පෙම්වතිය ආදරෙන් රැකබලාගෙන ඒ ලැබෙන දරුවව තමන් වෙතට ගන්න උත්සාහ කරනව. මේ සිදුවීම සාමාන්‍ය නොවන කතාවක්. සාමාන්‍යයෙන් ගැහැණියකට මේ වැනි දෙයක් සිදු වූ විට හැසිරෙන විදියට හාත්පසින්ම වෙනස් විදියකට තමයි මේ කතාවේ බිරිඳ හැසිරෙන්නෙ.
මේ කතාවට තේමා ගීතයක් විදියට ලියවෙන “සපත්නීරෝෂයක්” ගීතයෙහි පද වැලේ පළමු පද පේළියෙදිම අභිෂේකා ලියන්නෙ; “සපත්නීරෝෂයක් නෑ මගෙ ලොවේ” කියල. ඒ ලස්සන පද පෙළ ඇතුළෙ ගැඹුරක් ගැබ් වෙලා තියෙනව. ඇය මේ සමස්ත සිදුවීමටම පළමු පද පේළියෙන්ම ගන්න ආරම්භය මට හිතෙන්නෙ සමස්ත කතාවටම ආරම්භයක් කියල.

 
-ගුරුගොඩ සිරිවිමල-